چطور از زبان بدن در جهت موفقیت شغلی و بهبود ارتباطات استفاده کنیم؟

زبان بدن

پیام غیر کلامی چیست؟ پیام یا ارتباط غیرکلامی شامل انتقال پیامی از راهی به جز بیان کردن آن است که به سه عامل زمان, فضا و زبان بدن مرتبط است و در این میان زبان بدن بخش بزرگی از انتقال موضوع موردنظر ما به ‌طرف مقابلمان را انجام می‌دهد. چه بخواهیم و چه نخواهیم بدن ما همواره در حال فرستادن سیگنال‌ها و پیام‌هایی به دنیای بیرون و اطرافیان است. پس بهتر نیست که این سیگنال‌ها در کنترل ما باشد و از آن‌ها در جهت هدفی که در ذهن داریم استفاده کنیم؟ اینجاست که یادگیری زبان بدن جزو واجبات شده و هر فردی نیاز دارد تا حداقل با اصول اولیه آن و شکل کلی زبان بدن صحیح در انواع موقعیت‌ها آشنا شود. زیرا کسب اطلاعات درباره زبان بدن در تمامی انواع روابط و موقعیت‌ها می‌تواند باعث بهبود شرایط ما در تمام جنبه‌های زندگی شود. به همین خاطر مواردی از قبیل زیر هدف این مقاله بوده و از شما, که وقتی را برای خواندن این مقاله و همین‌طور اشتراک آن با دیگران برای افزایش آگاهی عمومی اختصاص می‌دهید, بسیار ممنونیم. پیشاپیش و قبل از وارد شدن به مبحث گسترده زبان بدن باید گفت که نوشتن از دنیای گسترده Body Language از عهده این تک مقاله خارج است و باید در چندین و چند مقاله دیگر نیز به آن پرداخت تا به‌طور کامل و مفصل توضیح داده و حق مطلب ادا شود؛ زیرا همان‌طور که همه می‌دانند فیلم‌های آموزشی و کتاب‌های بسیاری نیز در این خصوص وجود دارد. ازاین‌رو ما در این مقاله از سایت تامین شو به بخشی از مبحث بدن گفتار پرداخته و در مقاله‌های آینده این موضوع را بست می‌دهیم و باز هم راجب آن خواهیم نوشت.

• خلاصه‌ای از زبان بدن
• تاریخچه زبان بدن
• انواع زبان بدن
• زبان بدن در روانشناسی
• زبان بدن در روابط
• زبان بدن در مذاکره
• زبان بدن در مصاحبه شغلی
• زبان بدن دست‌ها
• زبان بدن افراد کاریزماتیک
• زبان بدن دروغ‌گو
• زبان بدن در سیاست
• تمرین زبان بدن
• زبان بدن قدرت

یادگیری زبان بدن

اکنون‌که به اهمیت زبان بدن و نقش خاموش آن در روابط ما با اطرافیان, خانواده, همکاران و یا شریک زندگی پی برده‌اید, به ارائه‌ی خلاصه‌ای از دلایل اهمیت زبان بدن می‌پردازیم. زبان بدن همان‌طور که ذکر شد بخش مهمی از دانش ارتباط غیرکلامی بوده و یادگیری آن می‌تواند از شما فردی قاطع و با اعتمادبه‌نفس در هنگام صحبت و رفتار بسازد. علاوه بر این زبان بدن شما می‌تواند فضای حاکم بر مکالمه‌ی پیش روی شما را با فرد مقابل تعیین کرده و همچنین بخشی از تصورات را نسبت به شما شکل دهد. برای مثال وقتی در یک مهمانی حضور دارید و با نگاهی گذرا تمام افراد حاضر را تماشا می‌کنید, اینکه چه کسی ممکن است برای شما جذاب باشد تا برای گفت‌وگو با او پیش‌قدم شوید به طرز زیادی به زبان بدن افراد بستگی دارد. طرز ایستادن یا راه رفتن, طرز دست دادن و حالت چهره او که نشانه‌ای از میل یا بی‌میلی برای صحبت در آن وجود دارد, همگی تعیین‌کننده‌ امکان شروع صحبت و همین‌طور فضای احساسی حاکم بر مکالمه خواهد بود. ذهن شما پس از گذراندن این هفت‌خان رستم تصمیم می‌گیرد که آیا با این فرد که روبروی شماست صحبت کند یا خیر و پس از آن تازه اولین کلمات شکل گرفته و ارتباط کلامی آغاز می‌شود.
 از سویی دیگر دانستن زبان بدن باعث می‌شود از فرستادن پیام غیرکلامی اشتباهی که اصلاً هدفمان نیست هم جلوگیری کنیم. در یک کلام آگاهی از بدن گفتار یا Body Language باعث می‌شود تا ذهن و بدن و زبانمان در یک خط و راستا, آنچه را ما می‌خواهیم و در ذهن داریم, به‌سوی ذهن مخاطب شلیک کند. این را هم باید بدانید که زبان بدن تنها آنالیز رفتار دیگران به‌وسیله‌ی حرکات آن‌ها و یا کنترل زبان بدن خود برای انتقال مؤثر پیام نیست. بلکه زبان بدن ما مانند نحوه راه رفتن, نشستن و تمام جنبه‌های فیزیکی ما روی ذهنیت و نگرش خودمان نیز تأثیر بسزایی دارد. درنتیجه مثلث تأثیرات زبان بدن به این شکل است:

پیام زبان بدن من برای خودم
پیام زبان بدن من برای دیگران
پیام زبان بدن دیگران برای من

زبان بدن و ارتباط غیرکلامی

جالب است بدانید شبیه داستان مرغ و تخم‌مرغ, اینجا هم اول ارتباط غیرکلامی به‌عنوان بخشی از غریزه‌ی ما حضور داشته و پس از آن ارتباط کلامی شکل گرفته و رواج یافته است. شروع نحوه‌ی برقراری ارتباط کودک با دنیای بیرون گواه این مطلب است. نوزاد انسان در روزها و ماه‌های اولیه حضورش در این جهان هنوز چیزی از دنیای کلمات و سخن گفتن در ذهن ندارد. ازاین‌رو به‌وسیله‌ی ارتباط غیرکلامی در زبان بدن و به‌خصوص زبان بدن سعی می‌کند تا اطرافیان خود را از آنچه در ذهن دارد, مطلع کند. لبخند, اخم, دنبال کردن چیزی با چشم ها, گرفتن دست والدین, مشت کردن دست‌ها و ... از جمله حرکات کودک است. همان‌طور که استفاده از زبان بدن از نوزادی آغاز می‌شود, درک زبان بدن دیگران نیز از همان دوران در وجود ما شکل می‌گیرد. کودک با دقت به نحوه بیان و لحن جملات پدر و مادر به مثبت یا منفی بودن محتوای موردنظر آن‌ها پی برده و واکنش نشان می‌دهد. سپس در فرآیند رشد و تکامل با گفتار و کلمات آشنا شده و استفاده از آن‌ها را برای بیان منظورش آغاز می‌کند. درنتیجه می‌توان گفت که هر دو نوع ارتباط کلامی و غیرکلامی اهمیت داشته و چه‌بسا داشتن دانشی از هر دو نوع ارتباط می‌تواند در تمام جنبه‌های زندگی کمک‌کننده و راهگشا باشد.

انواع زبان بدن

ارتباط غیرکلامی به‌وسیله‌ی اعضای مختلف بدن برقرار می‌شود. برای مثال:
چشم ها: برقراری ارتباط چشمی با دیگران همیشه مفید و خوشایند است؛ زیرا شما را با اعتمادبه‌نفس و بی‌آلایش نشان می‌دهد. در ضمن به یاد داشته باشید که در زمان پاسخ دادن به ارتباط چشمی شخص مقابل لبخند بزنید وگرنه پیام حوصله‌سربربودن به او می‌دهید. 
صورت: سندروم صورت خونسرد نداشته باشید و در هر زمان و مکانی سعی کنید صورتتان شاد و با لبخند باشد. اگر در محل کار هستید و سخت مشغول کار باز هم سعی کنید که حالت صورتتان به جای خسته, عصبی و یا بی‌حس کاملاً راحت و سرزنده به نظر برسد, طوری که انگار مشغول تماشای چیزی سرگرم‌کننده هستید. همواره به یاد داشته باشید که  لبخند با اعتمادبه‌نفس بهترین آرایش برای صورت است و صورت زیبا خودبه‌خود روی زبان بدن شما تأثیر خوبی می‌گذارد.
طرز ایستادن: بدون تکیه دادن به اشیاء, راحت و درعین‌حال کاملاً صاف بایستید. (تکیه دادن به اشیاء حس ناامنی و یا بی‌اعتنایی شما را می‌رساند.) به این صورت که بدن را از قسمت گردن رو به بالا بکشید و پاها را به‌اندازه کمی بیشتر از عرض شانه بازکنید. سپس در عین صاف بودن گردن و شانه‌ها را از حالت سفت و محکم نگه‌داشتن خارج کرده و زاویه گردن خود را در اندازه‌ای که بتوانید کاملاً مستقیم به فرد مقابل خود نگاه کنید تنظیم کنید. این‌گونه در موضع باز قرار داشته و پیام پذیرا بودن را القا می‌کنید.
طرز دست دادن: آرام و درعین‌حال محکم دست بدهید. لبخند زدن و برقراری ارتباط چشمی در هنگام دست دادن این پیام را به مخاطب شما می‌دهد که شما از دیدن او ذوق‌زده هستید.
طرز نشستن: به هنگام نشستن بدن خود را کاملاً صاف و کشیده نگهدارید اما این حالت باید کاملاً راحت و بدون تنش باشد. در ضمن همیشه ماهیچه‌های شکم خود را کمی سفت نگهدارید؛ چراکه علاوه بر خوش‌فرمی بدن راه رفتن موقرانه‌تری را هم برایتان به همراه دارد.
لبخند زدن: وقتی با لبخند وارد جمعی می‌شوید این پیام را القا می‌کنید که از بودن در آن جمع خوشحال و ذوق‌زده هستید. البته لبخندتان باید کاملاً طبیعی و پرنشاط باشد.

زبان بدن در مذاکره

یکی از بخش‌های اصلی در فهرست آموزشی اصول و فنون مذاکره آموزش زبان بدن و چگونگی استفاده از آن در متقاعدسازی مخاطبان در هنگام مذاکرات است. چک لیست زبان بدن صحیح در هنگام مذاکره به‌صورت زیر است:

تکنیک تقلید را به یاد داشته باشید. تقلید از حرکات فرد مقابل در مذاکره پیام اعتماد و راست‌گو بودن را القا می‌کند. حتی جالب است بدانید در مذاکراتی که به‌خوبی و در آرامش جلو می‌روند پس از دقایقی ریتم تنفس و ضربان قلب دو طرف نیز تا حدودی هماهنگ و یک‌صدا می‌شوند. تقلید و هماهنگی در روانشناسی به معنای رسیدن به نقطه‌ای مشترک و پیوندی قابل‌اعتماد است. پس با کمال ظرافت و بدون مصنوعی بودن از آن استفاده کنید.

سعی نکنید دروغ بگویید؛ چراکه در زمان دروغ گفتن حالات چهره و کلمات همخوانی نداشته و درنتیجه قابل تشخیص است. همچنین تشخیص دروغ‌گو بودن فرد مقابل شما نیز به این روش آسان است. برای مثال فردی که به شما قول همکاری می‌دهد اما از برقراری ارتباط چشمی خودداری می‌کند چندان راست‌گو نیست. به‌علاوه می‌توانید برای نشان دادن اینکه متوجه عدم صداقت او شده‌اید سؤالاتی کاملاً جزئی بپرسید تا او را متوجه فکر نکردن به جزئیات ریز نقشه‌اش کنید.

سعی کنید پوکرفیس باشید! پوکرفیس یا بی‌حس بودن حالت صورت یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها در مذاکرات است. اینکه شما قادر به مخفی کردن احساسات خود در پشت نقابی از خنثی بودن باشید, مهارتی کلیدی و تعیین‌کننده است. یک مذاکره‌ کننده حرفه‌ای در زمان از دست دادن امتیاز یا به دست آوردن آن هیچ واکنش هیجانی و محسوسی از خود بروز نمی‌دهد. بلکه در کمال آرامش ادامه مذاکره را به سمت‌وسوی دلخواهش پیش می‌برد. 

برای اینکه تمایل خود را به صحبت‌های طرف مقابل نشان دهید کمی نزدیک به لبه بنشینید. همچنین چک کردن ساعت و گوشی و ضرب گرفتن پا روی زمین یا انگشت روی میز نشان از بی‌تابی و حوصله سربربودن حرف شما برای فرد مقابل است و شاید لازم باشد کانال را عوض کنید.

شاید این نکته در حوزه زبان بدن نباشد, اما اهمیتی کلیدی دارد: پوششی رسمی و کاملاً موقرانه در مذاکرات داشته باشید. پوشیدن لباس‌های رسمی و شیک شما را حرفه‌ای, دقیق و منظم جلوه می‌دهد. استحمام, استفاده از عطرهای ملایم و خوشبو, کفش‌های واکس‌زده و نه لزوماً برند اما شیک, یک ساعت زیبا و مرتب بودن موها نیز از سایر نکات مهم در هنگام آماده شدن برای مذاکره است.

زبان بدن در مصاحبه شغلی

اگر به‌زودی باید در یک مصاحبه شغلی حاضر شده و برای به دست آوردن شغل دلخواه خود تلاش کنید از اهمیت زبان بدن غافل نشوید. باید بدانید که در یک مصاحبه شغلی علاوه بر سوابقِ پربار و درخشان و فن بیان خوب زبان بدن مؤثر و مفید نیز تأثیر بالایی در قبول شدن شما و گرفتن کار است. زیرا ممکن است شما سابقه‌ خوبی داشته باشید و کاملاً صلاحیت آن جایگاه شغلی موردنظر را داشته باشید اما با زبان بدن اشتباه در حین مصاحبه شانس خود را با طور کامل از بین ببرید. پس:

• در هنگام ورود به اتاق لبخندی ملایم به لب داشته باشید.
• با قدم‌های صاف و منظم و بدنی کاملاً کشیده وارد شوید. چراکه باور کنید یا نه در برخی تحقیقات ذکر شده که شخص مصاحبه‌کننده به‌صورت ناخودآگاه در همان ۱۰ ثانیه اول تصمیمش را برای قبولی یا رد کردن فرد کارجو می‌گیرد.
• فارغ از اینکه کارفرما رزومه‌ی شمارا خوانده یا نه خلاصه‌ای کوتاه اما جامع از تمام نقاط قوت سابقه‌ی خود بگویید
• ۵ دقیقه اول مصاحبه تعیین کنند است: کاملاً خونسرد, راحت, با اعتمادبه‌نفس و مطمئن به نظر برسید.
• در هنگام نشستن کاملاً صاف و بدون قوز بنشینید. لم ندهید و بدون ژست و کاملاً مؤدبانه به پشتی صندلی تکیه دهید.
• برای نشان دادن علاقه‌مند بودن شما به صحبت‌های کارفرما, در حین صحبت کمی به جلو متمایل شوید. اما نه زیاد.
• اگر نمی‌خواهید گستاخ یا فردی تهاجمی به نظر برسید پس دست‌به‌سینه ننشینید.
• بازهم تکنیک آینه را به خاطر داشته باشید.
• ارتباط چشمی. شاه‌ کلید موفقیت در مصاحبه: ارتباط چشمی از شما فردی مطمئن, قابل‌اعتماد و راست‌گو به نمایش می‌گذارد.
• به هم چسباندن یا در هم قفل‌کردن پاها پیام مضطرب بودن شما را ارسال می‌کند. پس پاهایتان را کاملاً صاف و بافاصله روی زمین قرار دهید.
• از حرکات دست‌هایتان برای بیان واضح‌تر منظورتان کمک بگیرید اما نه افراطی.
• نشان دادن کف دست‌ها در هنگام صحبت نشان از صداقت و متعهد بودن شماست.
• حرکات جزئی خود را کنترل و مدیریت کنید.
• در هنگام خروج با قاطعیت و لبخند خارج ‌شده و قبل از آن هم با لبخند خداحافظی کنید.

زبان بدن در روانشناسی

در روانشناسی زبان بدن می‌تواند نشان‌دهنده‌ی علاقه‌ یا عدم علاقه‌ی فردی به شما باشد. برای مثال فردی که به شما علاقه دارد زبان بدنش تقریباً گویای این موضوع بوده و از روی حالات چهره و حرکات جزئی میتوان به پیام غیرکلامی او پی برد. برای مثال چنین فردی لبخندی درخشان و بیش از چند ثانیه دارد و ارتباط چشمی را حفظ میکند. همچنین در هنگام گفت و گو به سمت شما مینشیند و شنونده ای هوشیار و حاضر برای حرف های شماست. در هنگام صحبت کردن, نشستن و یا ایستادن حالتی کاملا آسوده و راحت دارد. در ضمن مواردی مانند چک کردن گوشی موبایل یا ساعت, بازی با انگشتان, مشت کردن دست‌ها و یا دست‌به‌سینه نشستن که نشان از سررفتن حوصله است در او دیده نمیشود.

زبان بدن در روابط

به دنبال چند تکنیک برای داشتن زبان بدن جذاب و تأثیرگذار هستید؟
تقلید کنید: تقلید یا آینه بودن یعنی به شکلی کاملاً نامحسوس برخی حرکات او را تقلید کنید. اما دقت کنید که این تکنیک در صورت لو رفتن اثر سوء دارد. پس بااحتیاط و ظرافت کامل از آن استفاده کنید. برای مثال با شخصی سر میز مشغول صحبت و نوشیدن قهوه هستید. او فنجان قهوه را برمی‌دارد شما هم بردارید. او پای راست خود را روی پای چپ قرار می‌دهد شما هم تکرار کنید و ... نباید لو بروید!
ارتباط چشمی مؤثر, دست دادن با اعتمادبه‌نفس, زاویه سر مناسب و دستان باز از موارد مهم در برقراری ارتباط مؤثر با مخاطب در هر مکان و زمانی هستند. 
به یاد داشته باشید که لمس کردن صورت در روانشناسی ذهن ما به‌منزله‌ی تلاش برای پنهان کردن دروغ تلقی می‌شود. پس از لمس کردن مداوم صورت خود در حین مکالمه بپرهیزید. 

زبان بدن افراد کاریزماتیک

دوست دارید کاریزماتیک باشید؟ به این شیوه عمل کنید:

• کاملاً صاف و بدون قوز بنشینید: با این کار کاریزماتیک بودن از سر و رویتان می‌بارد و کاملاً مقتدر  به نظر میرسید.
• هنگام گوش دادن به جلو متمایل شده و هنگام پاسخ دادن به کمی عقب بروید تا مخاطبتان کمی جلو آمده و علاقه اش را نشان دهد.
• قاطعانه و به گرمی دست بدهید
• در هنگام توضیح به شیوه ای مناسب و به اندازه از دست هایتان برای تکمیل توضیحتان استفاده کنید.
• لبخند بزنید, سرتکان دهید و بخندید. با این روش به مخاطب حس حمایت و خوش صحبت بودن القا میکنید.
• زیادی پلک زدن نشان از عدم علاقه به مکالمه ی در جریان است. پس این گزینه را نیز مدیریت کنید.
• ارتباط چشمی را به درستی حفظ کنید. برای استراحت کمی به اطراف نگاه کنید یا به شیوه مثلث بین چشم راست دهان و چشم در گردش باشید.

زبان بدن در سیاست

سیاستمداران جزو قدرتمندترین افراد در دانش ارتباط مؤثر هستند. علاوه بر فن بیان عالی یک سیاستمدار شخصی است که قادر به انتقال پیام خود در قالب حالات صورت تن صدا و همین‌طور زبان بدن خود به تمام افرادی است که در حال دیدن و شنیدن صدایش هستند. جالب است بدانید که ما فقط ۳۰ ثانیه برای تحت تأثیر قرار دادن دیگران وقت داریم و سیاستمداران این موضوع را به‌خوبی می‌دانند. برای مثال:

• حفظ بازوها در کنار کمر و محدود کردن حرکات دست باعث تمرکز شما و مخاطب می‌شود.
• نشان دادن دست‌ها در حین سخنرانی باعث اعتمادسازی می‌شود.
• قرار دادن کف دست رو به بالا به همراه بازوهای کشیده, صداقت, گشودگی و پذیرش را منتقل می‌کند.
• از کف دست رو به پایین برای تسلط و آرام کردن حاضرین استفاده می‌شود.
• دست‌های باز در دو طرف نشان از شفاف و بدون پنهان‌کاری بودن است.
• حرکت دست ضربه‌ای شبیه دونیم کردن چیزی از وسط با یک دست: نشان از مصمم بودن و ممکن نبودن تغییر نظرشان است
• چسباندن نوک انگشتان دو دست به هم: نشان از اعتمادبه‌نفس و داشتن دانش بالا در زمینه‌ی مورد صحبت است.
• ژست دست دابل ال: قرار دادن انگشت اشاره کنار صورت و پیشانی: عدم اعتماد و تردید در پذیرش پیامی که فرد مقابل در تلاش برای القای آن است.
• انداختن پا روی پا: نشان از ورود به مرحله جدید از مذاکرات سیاستمداران است.
• کشیدن یا قرار دادن دست روی چانه نشان از تعمق برای تصمیم‌گیری است.
• درآوردن عینک و پوشیدن آن نشان از نیاز به وقفه‌ای برای بررسی ذهن خود و یافتن راه‌حل است.

نمونه‌ای از زبان بدن

فرض کنید وارد یک مهمانی شده‌اید که چندان هم برایتان جذاب نیست. اما به‌هرحال می‌خواهید که کاملاً حرفه‌ای عمل کرده و حاضرین را تحت تأثیر قرار دهید. پس به این روش عمل کنید:

• به‌محض ورود به اتاق یا سالن مهمانی به‌طوری کاملاً طبیعی و نه افراط گونه به جمعیت لبخند بزنید.
• بر اساس اینکه چه شیوه‌ای از سلام کردن منطقی و پسندیده‌تر است با افراد سلام و احوال‌پرسی کنید. 
• با افراد ارتباط چشمی برقرار کنید. نگاهی گذرا و اشیاء مانند به افراد را به‌هیچ‌وجه امتحان نکنید و در صورت چشم در چشم شدن با فردی حتماً به او لبخند بزنید.
• برای دوستانتان دست تکان دهید یا بلند بگویید الآن میام اونجا.(افراد معمولاً به کسانی که دوستان زیادی دارند به‌طور ناخودآگاه احترام بیشتری گذاشته و دوست دارند با او ارتباط برقرار کنند.)
• حتی اگر فردی از دوستان شما در مهمانی نیست با اعتمادبه‌نفس کامل برای چند فرد خیالی در انتهای سالن دست تکان دهید. مردم متوجه خیالی بودن دست شما نخواهند شد. بلکه این برداشت را دارند که شما حاضرین را می‌شناسید.

تمرین زبان بدن

سعی کنید مقابل دوربین محصولی را معرفی و ارائه دهید. سپس فیلم خود را بررسی و آنالیز کنید
جلوی آینه با خودتان صحبت کنید و حالات صورت خود را موقع شنیدن جملات مختلف زیر ذره‌بین بگذارید
از اطرافیان در مورد حالات چهره یا لحن صدایتان در هنگام صحبت سؤال بپرسید و آن را یادداشت کنید
روی لبخندتان کار کنید: خودکاری را بین دندان‌هایتان قرار داده و در آن حالت لبخند بزنید. این‌گونه تمام عضلات صورت شما با لبخندی جذاب و واقعی آشنا خواهند شد.
به حالت بدن خود در هنگام صحبت کردن راجب موارد مختلف دقت کنید و سعی در اصلاح آن داشته باشید. برای مثال بافاصله کم در مقابل شخصی ایستادن و خیره نگاه کردن نشان از دعوا داشتن است. در عوض وقتی با دست‌هایی کنار بدن و لبخند به لب مقابل کسی می‌ایستید نشان از تلاش برای ایجاد حالتی امن و آسوده برای فرد مقابل هستید.

کلام آخر

فراموش نکنید که یادگیری زبان بدن و استفاده مؤثر از آن نیاز به تمرین و مطالعه‌ی زیادی دارد و باید در این حوزه حرفه‌ای شوید. چرا؟ گاهی فردی نشانه‌ای از بی‌میلی و یا بی‌تابی نشان می‌دهد و شما ممکن است پیام زبان بدن این فرد را بر حوصله سربربودن خود دریافت کنید. درحالی‌که شاید فرد کمردرد دارد و نمی‌تواند خیلی یکجا بند باشد. یا گرسنه است و منتظر پایان جلسه و صبحت است تا به صداهای معده‌اش پایان دهد. پس هرگز زود قضاوت نکنید و به همه جوانب فکر کنید. همچنین با دانستن همه چیز در مورد زبان بدن و استفاده مؤثر از آن به‌گونه‌ای دقیق و حساب‌شده از این مهارت در پیشبرد اهدافتان کمک بگیرید.