ایدز چیست؟ آیا ایدز درمان دارد؟ علائم اصلی ایدز چیست؟

ایدز چیست؟

ایدز نوعی بیماری مزمن و غیرقابل درمان است که از طریق ویروس به بدن منتقل می‌شود. عامل بیماری ایدز چیست؟ ویروس منتقل‌کننده ایدز اچ آی وی HIV نام دارد که مخفف Human Immunodeficiency Virus به معنی ویروس نقص ایمنی انسانی است. این ویروس سبب نقص در سیستم ایمنی شده و با از بین بردن سلول‌های +CD4 باعث تضعیف بدن می‌شود. اما کارکرد سلول‌های +CD4 چیست؟ این سلول‌های لنفوسیت T وظیفه‌ی مبارزه با عفونت و پیشگیری از بروز و انتشار بیماری‌های عفونی در بدن را دارند. وخامت بیماری زمانی زیاد می‌شود که تعداد این سلول‌های لنفوسیت به مقدار زیادی کم شده و بدن در مقابل بیماری‌های ساده‌ای که در حالت عادی به‌راحتی آن‌ها را مهار و کنترل می‌کرده, آسیب‌پذیر شده و فرد به دفعات زیاد بیمار میگردد. به‌طور دقیق و علمی‌تر, میزان سلول‌های +CD4 در افراد سالم بین ۵۰۰ تا ۱۶۰۰ عدد در میلی‌متر مکعب است. حال اگر که تعداد این سلول ها به ۲۰۰ کاهش پیدا کند یعنی فرد به بیماری ایدز مبتلا بوده و این بیماری در بدن وی رشد کرده است. اما زمان بروز اولین علائم ایدز  چه موقع است؟ معمولاً ده سال پس از حضور اولین ویروس HIV در بدن فرد مبتلا, سیستم ایمنی به حالتی از کار افتاده مبدل شده و راه برای انتشار ویروس‌های عفونت‌زای فرصت‌طلب در شکل و فرم‌های مختلف آن باز می‌شود. عفونت‌های پی‌درپی و سیستم ایمنی بسیار ضعیف در نهایت منجر به مرگ فرد می‌شود. به همین دلیل اسم این بیماری ایدز AIDS که مخفف Acquired Immunodeficiency Syndrome به معنای نقص اکتسابی در سیستم ایمنی نام‌گذاری شده است. فرد مبتلا به ایدز به مرور زمان و تدریجی به مرگ نزدیک شده و در نهایت جان خود را از دست می‌دهد. از این رو ایدز یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های دنیاست که تاکنون هیچ درمان قطعی برای آن کشف نشده است. هم‌اکنون در سراسر جهان ۳۹ میلیون نفر به ایدز مبتلا بوده و از اوایل پیدایش ایدز در جهان تاکنون ۳۶.۴ میلیون نفر بر اثر این ویروس جان خود را از دست داده‌اند.

آیا ایدز درمان دارد؟

باید گفت که تاکنون به‌طور قطعی دارویی برای از بین بردن کامل ویروس ایدز تولید نشده است. همین‌طور اینکه ایدز یکی از بی نشانه ترین بیماری‌های ویروسی است نیز در کنترل بیماری در مراحل اولیه و درمان قطعی تر اختلال ایجاد میکند. ممکن است فردی سالها به HIV مبتلا باشد و بی‌اطلاع از این موضوع به زندگی عادی خود بپردازد. به همین دلیل داروهای موجود نیز در مراحل پیشرفت بیماری تجویز و مورداستفاده قرار می‌گیرد. اثر داروهایی که برای ایدز استفاده می‌شود میزان موجود از این ویروس در خون فرد مبتلا را کاهش می‌دهد. این داروها که با نام ART شناخته می‌شوند به روش ضد رتروویروسی (مهار کردن پس از مواجهه با بیماری) عمل کرده و با کاهش تعداد موجود از ویروس در خون فرد مبتلا, به طولانی‌تر شدن عمر و سالم‌تر ماندن بدن این افراد کمک می‌کند. مصرف پیوسته و مرتب داروهای ایدز باعث می‌شود تا سطح ویروس در خون بیماران مبتلا کاهش پیدا کند. تا حدودی که این بیماری دیگر قادر به انتقال از طریق رابطه جنسی نیست. اما در حالت کلی ایدز درمان ندارد و تنها باید به روش های امکان‌پذیری چون دوری از رفتارهای پرخطر جنسی از ابتلا به آن پیشگیری کرد.

ایدز در ایران

آمار و ارقام نشان می‌دهند که شمار افراد مبتلا به ایدز در کشور رو به افزایش بوده و این در حالی است که بخش زیادی از این افراد در حدود ۶۵ درصد, حتی از بیماری خود اطلاعی ندارند. تعداد افراد مبتلا به ویروس اچ آی وی در بیش از ۶۰ هزارنفر بوده و از این تعداد ۶۰ درصد افراد معتادی هستند که براثر تزریق با سرنگ آلوده به ویروس مبتلا شده‌اند. جالب است بدانید که متأسفانه افراد مبتلا به ایدز در کشور اغلب در بازه سنی ۲۵ تا ۳۰ سال قرار داشته و از این تعداد, علاوه بر افراد معتاد و انتقال از این طریق, ۲۲ درصد به دلیل رفتارهای جنسی پرخطر به ایدز مبتلا شده‌اند. همان‌طور که میدانید آمار و ارقام به صورت روزانه و هفتگی تغییر کرده و به‌روز می‌شوند. به همین دلیل آماری که در این مقاله ارائه می‌شود کاملاً و دقیقاً با اصل برابر نیست. اما طبق آخرین آمارهای اعلام شده سهم زنان در ابتلا به ایدز ۳۱ درصد و سهم مردان ۶۹ درصد است که در این بین ۴۶ درصد از موارد ابتلا به ایدز, به دلیل رفتارهای پرخطر و بی بند و باری جنسی اتفاق افتاده است. لازم به ذکر است که درصد ابتلای زنان به ایدز در کشور در حال افزایش بوده و این آمار نگران‌کننده, به دلیل تماس جنسی محافظت نشده همچنان در حال افزایش است.

علائم اصلی ایدز

علائم اولیه و اصلی بیماری ایدز را می‌توان شامل موارد زیر دانست که تعداد یا شدت آن‌ها در افراد متفاوت است:

• بثورات پوستی ایدز یا به عبارتی لکه‌های قرمز, بنفش و قهوه‌ای روی پوست بدن, بینی, پشت پلک‌ها و داخل دهان
• سرفه‌های مداوم و طولانی بیش از یک ماه براثر عفونت‌های ریه
• ضعف و خستگی شدید و بی‌دلیل
• کاهش وزن بی‌دلیل و ناگهانی
• اسهال و تب‌های مداوم و طولانی که بیش از یک ماه باشد
• اختلالات عصبی و از دست دادن حافظه

شاید برخی افراد تصور کنند که ایدز ممکن است از راه‌هایی چون در آغوش گرفتن, بوسیدن, دست دادن و یا عطسه و سرفه منتقل شود؛ اما این تصور اشتباه است. ایدز از این راه‌ها و یا مواردی از قبیل رختخواب, ظرف غذا و توالت مشترک و تعامل, کار و یا زندگی کردن با فرد مبتلا چه نوزاد و چه بزرگسال قابلیت انتقال ندارد. 

علائم ایدز در زنان

• عفونت‌های قارچی واژن شدید و مداوم 
• بیماری التهابی لگن 
• کاهش تمرکز و قدرت ذهنی و گاها تغییر شخصیت
• عفونت‌های مکرر و شدید
• کاهش شدید و ناگهانی وزن بدون هیچ‌گونه ورزش و یا رژیم غذایی
• خستگی‌های شدید و همراه با سردرد و سرگیجه
• تب, اسهال, تعریق شبانه, سرفه‌های مکرر و مداوم
• التهابات مکرر پوستی و خونریزی بی‌دلیل

علائم بیماری ایدز در مردان

یکی از اصلی‌ترین علائم ایدز در مردان بروز زگیل تناسلی و رشد و انتشار سریع آن دانست. فردی که به این عفونت مبتلا شده باید به سرعت مراحل درمان و مصرف داروهای ایدز را آغاز کند. چرا که زگیل‌های تناسلی به شدت قابل‌انتقال بوده و اگر فرد مبتلا دست آلوده را به شیرآلات در سرویس بهداشتی بزند, ممکن است سایر افراد را نیز به‌راحتی به زگیل تناسلی آلوده کند. در صورت عدم پیگیری و درمان فرد مبتلا به ویروس و زگیل تناسلی, سیستم ایمنی و بدن فرد هرروز ضعیف‌تر شده و طول عمرش کوتاه می‌شود. علاوه بر آن امکان انتقال بیماری به سایر افراد و رشد ویروس در جامعه نیز بسیار بالا می‌رود. سایر علائم بیماری ایدز در مردان نیز با زنان مشابه بوده و این بیماری در مردان با کاهش مهارت‌های ذهنی, عفونت‌های شدید و مکرر در نقاط مختلف بدن, خستگی‌های شدید و بی‌دلیل, بی‌حسی در دست ‌و پا و همین‌طور کاهش وزن های ناگهانی و بی‌دلیل همراه است.

راه‌های انتقال ویروس ایدز

راه‌های انتقال ویروس ایدز به فرد دیگر را شامل رابطه جنسی با فرد آلوده, استفاده از سرنگ آلوده در تزریقات, انتقال ویروس ایدز از مادر به جنین در حین تولد و یا در زمان شیر دادن, دریافت خون آلوده و در نهایت نیز پیوند عضو از فرد آلوده به سالم می‌باشد. در نتیجه اصلی‌ترین راه‌های انتقال این بیماری را می‌توان خون, شیر مادر و ترشحات جنسی بیان کرد.

چگونه می‌توان از ایدز پیشگیری کرد؟

• رفتارهای پرخطر جنسی را کاملاً شناخته و از انجام آن‌ها و بی بند و باری جنسی بپرهیزید. 
• راه انتقال ایدز از طریق خون را با تزریق نکردن خون جز در موارد اورژانسی ببندید.
• خدماتی چون خالکوبی, حجامت, سوراخ کردن گوش و بینی و همین‌طور ختنه را در مراکز مطمئن و کاملاً بهداشتی انجام دهید.
• خانوم های مبتلا به ایدز برای جلوگیری از انتقال عفونت در حین رشد جنین یا زمان زایمان از باردار شدن خودداری کنند.
• از تزریقات با سرنگ‌های مشکوک, استفاده شده, مشترک و یا بدون بسته‌بندی خودداری کنید.

عوارض ناشی از ایدز

ایدز باعث بیماری‌های زیادی در فرد شده و باعث نیمه از کار افتادن سیستم ایمنی می‌شود. پس از پیشرفت بیماری طی سالیان, مواردی چون اختلال در سیستم عصبی و افسردگی, اختلال در عملکرد شناختی مغز یا دمانس مغزی, عفونت‌های ویروسی, عفونت‌های انگلی که باعث سردرد و تشنج می‌شود, در فرد بروز میابد. نوروپاتی یا آسیب سراسری به شبکه عصبی, آسیب‌های نخاعی و همین‌طور بیماری‌های ویروسی نظیر سفلیس و لنفوم نیز از سایر بیماری ها و عوارض ابتلا به ایدز است. البته میزان غیرعادی کلسترول, قند خون غیرطبیعی و از دست دادن بافت ماهیچه یا استخوان در بدن نیز از سایر پیامدهای گسترش ویروس HIV در بدن است. 

راه‌های تشخیص ایدز بدون آزمایش

ایدز عموماً از طریق تست هایی چون میزان ویروس HIV در خون, شمارش تعداد سلول‌های لنفوسیت T یا +CD4 در بدن و سیستم ایمنی و همین‌طور مقاومت ویروس موجود در بدن فرد به نوع خاصی از داروی ایدز, تشخیص داده می‌شود. اما چه کسانی باید آزمایش ایدز بدهند؟ افرادی که رفتارهای جنسی پرخطر یا شریک مبتلا به ایدز دارند و افراد معتاد تزریقی بیش از سایر افراد ملزم به تست و آزمایش ایدز هستند. گفتنی است که از راه‌های زیر می‌توان تشخیص اولیه‌ ابتلا به ایدز را داده و سپس به سراغ آزمایش و درمان تخصصی‌تر رفت:

• غده ورم کرده در زیر بغل و یا کشاله‌ی ران
• تعریق‌های شبانه و تب کردن بی‌دلیل
• تبخال های مشکوک و بی‌سابقه در دهان
• اسهال و استفراغ های غیرعادی 
• سرفه‌های خشک و طولانی مدت که دلیل خاصی ندارند
• ناخن‌های زرد یا قهوه‌ای و شکننده
• کاهش وزن زیاد و بی‌دلیل

هدف این مقاله آگاهی بخشی در زمینه بیماری خطرناک ایدز بوده و تلاش ما بر آن بود تا اطلاعات عمومی در مورد ویروس اچ آی وی را افزایش داده و شناخت افراد از علائم و عوارض ایدز را بیشتر کنیم. شما نیز میتوانید در انتشار این مقاله از سایت تامین شو و هر مطلب دیگری در زمینه ایدز که اندکی سطح اطلاعات اطرافیانتان در مورد بیماری را بهتر میکند, فعال باشید تا جامعه ای ایمن تر و سالم تر داشته باشیم.