دلیل دندان قروچه در خواب چیست؟ علائم و راه های درمان دندان قروچه

ممکن است برای شما هم پیش‌آمده باشد که به دلایلی مانند عصبانیت یا استرس، دندان‌های خود را به هم فشار دهید، بسایید یا به هم قفل کنید. این عمل که به آن دندان‌قروچه می‌گویند، معمولاً به‌صورت ارادی انجام می‌شود. بااین‌حال، گاهی اوقات دندان‌قروچه به شکل غیرارادی و ناخودآگاه رخ می‌دهد و می‌تواند به‌عنوان یک اختلال یا بیماری در نظر گرفته شود. این اختلال که به آن بروکسیسم نیز گفته می‌شود، شامل فشار دادن یا ساییدن دندان‌ها به هم است و ممکن است در طول روز یا هنگام خواب شبانه اتفاق بیفتد. در ادامه دلیل دندان قروچه در خواب را بررسی خواهیم کرد.

علت دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه در خواب و یا بیداری در بزرگسالان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. استرس، خشم، هیجان و اضطراب از جمله عوامل رایج این مشکل هستند. همچنین، برخی داروهای ضد افسردگی ممکن است به عنوان یکی از عوارض جانبی دندان قروچه را به همراه داشته باشند. مشکلات تنفسی در هنگام خواب نیز می‌تواند منجر به این وضعیت شود. علاوه بر این، دندان قروچه ممکن است یکی از علائم بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون یا مشکلات مرتبط با عضلات فک و صورت باشد. ناهماهنگی در قرارگیری دندان‌ها روی یکدیگر و نامرتبی آن‌ها نیز می‌تواند یکی از علل باشد. شخصیت تهاجمی، رقابتی یا بیش فعال نیز می‌تواند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد. همچنین، ریفلاکس معده به عنوان یکی دیگر از دلایل احتمالی دندان قروچه شناخته شده است.

دلیل دندان قروچه در خواب چیست؟

دلیل دندان قروچه در خواب میتواند بسیار متنوع باشد، از جمله:

• استرس و تنش مداوم: دندان قروچه می‌تواند نتیجه‌ای از اضطراب، خشم یا سرخوردگی در طول شب باشد.
• ویژگی‌های شخصیتی: افرادی که شخصیت‌هایی پرانرژی، رقابتی یا پرخاشگر دارند، بیشتر در معرض دندان قروچه هستند.
• تأثیرات دارویی: برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی ممکن است به عنوان یکی از عوارض جانبی، دندان قروچه را به همراه داشته باشند.
• مصرف مواد محرک: کشیدن سیگار و نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین‌دار احتمال ساییدن دندان‌ها را افزایش می‌دهند و ممکن است عاملی برای دندان قروچه در خواب باشند.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما دچار دندان قروچه باشد، احتمال ابتلای شما نیز بیشتر خواهد بود.
• بیماری‌های خاص: برخی از بیماری‌ها مانند پارکینسون و رفلاکس معده می‌توانند منجر به دندان قروچه در شب شوند.
• سن: دندان قروچه در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است و یکی از دلایل آن می‌تواند سن فرد باشد.

انواع دندان قروچه

دندان‌ قروچه معمولاً در خواب رخ می‌دهد، اما در برخی موارد ممکن است در بیداری و به‌صورت ارادی نیز بروز کند. به‌طورکلی، دندان‌ قروچه یا براکسیسم را می‌توان به دو حالت تقسیم کرد: براکسیسم بیدار و براکسیسم خواب. 

• دندان قروچه در زمان بیداری (براکسیسم بیدار): زمانی اتفاق می‌افتد که فرد در طول روز دندان‌های خود را به هم می‌ساید یا فشار می‌دهد. این نوع دندان‌ قروچه عمدتاً ناشی از استرس، فشار روانی، اضطراب، عصبانیت یا تمرکز شدید بر روی یک فعالیت است. معمولاً می‌توان این نوع براکسیسم را با افزایش آگاهی و تمرکز بر عادات روزانه کنترل کرد و نیازی به درمان‌های جدی ندارد. بهترین راه حل برای کاهش دندان‌ قروچه، مدیریت استرس و یادگیری تکنیک‌های آگاهی‌بخش است تا دفعات وقوع آن کاهش یابد.
• دندان قروچه در زمان خواب (براکسیسم خواب): به حالتی اطلاق می‌شود که دندان‌قروچه در خواب رخ می‌دهد. در این حالت، به دلیل عدم آگاهی از این عمل، احتمال آسیب به فک و دندان‌ها بیشتر است. یکی از بزرگترین مشکلات دندان‌قروچه در خواب این است که فرد متوجه شدت فشار و سایش دندان‌ها نمی‌شود، و این می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی مانند سردرد یا حتی شکستگی دندان‌ها شود.

علائم دندان قروچه

دندان ‌قروچه می‌تواند منجر به مشکلات و علائم متعددی شود که بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارند. برخی از این علائم عبارت‌اند از: سردرد، درد صورت، و گوش درد که معمولاً ناشی از فشار و تنش در عضلات فک هستند. این وضعیت می‌تواند به اختلال خواب منجر شود و باعث درد و قفل شدن عضلات فک شود که حرکت فک را دشوار و دردناک می‌کند. همچنین، دندان‌ قروچه در خواب ممکن است به لق شدن و دردناک شدن دندان‌ها بینجامد و در حین غذاخوردن احساس درد ایجاد کند. علاوه بر این، سروصدای ناشی از برخورد دندان‌ها به یکدیگر و خطر شکستگی یا لب پر شدن دندان‌ها نیز از دیگر عوارض این مشکل هستند.

جلوگیری از دندان قروچه 

شاید نتوان به طور کامل از علائم دندان‌ قروچه پیشگیری کرد، اما می‌توان از عوارض و آسیب‌های ناشی از آن جلوگیری کرد. یکی از مؤثرترین راه‌ها برای کاهش آسیب‌های دندان‌ قروچه استفاده از محافظ شبانه است. این وسیله به‌عنوان یکی از بهترین روش‌ها برای محافظت از دندان‌ها در برابر فشار و سایش در هنگام خواب توصیه می‌شود. بااین‌حال، باید توجه داشت که خود محافظ شبانه نیز می‌تواند درصورتی‌که نکات بهداشتی به‌درستی رعایت نشود، به دندان‌ها آسیب برساند. به همین دلیل، استفاده صحیح و بهداشتی از آن بسیار مهم است. برای انتخاب و استفاده درست از محافظ شبانه، بهتر است با یک دندانپزشک مشورت کنید تا از مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید.

 تشخیص دندان قروچه

برای تأیید یا رد وجود بروکسیسم، دندانپزشک ابتدا با یک معاینه فیزیکی به بررسی وضعیت ماهیچه‌های فک (TMJ)، دندان‌ها (از جمله سفتی عضلات فک، وجود شکستگی یا لب‌پر شدن، و نحوه قرار گرفتن دندان‌ها بر روی‌هم) و میزان آسیب به لثه‌ها می‌پردازد. پس از آن، دندانپزشک با طرح سؤالاتی در مورد سلامت دندان‌ها، وضعیت خواب، میزان استرس روزانه، داروهای مصرفی، و علائم احتمالی بروکسیسم، به تشخیص نهایی می‌رسد. در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر، ممکن است نیاز به تصویربرداری رادیولوژی از فک و دندان‌ها یا انجام تست خواب (پلی‌سومنوگرافی) باشد.

علت دندان قروچه در کودکان چیست؟

گرچه به وجود آمدن دندان قروچه محدود به سن خاصی نیست، اما کودکان زیر سه سال به دلیل رشد دندان های شیری، بیشتر از بزرگسالان با براکسیسم مواجه می‌شوند. این مشکل معمولاً با افزایش سن کودکان کاهش می‌یابد. والدین اغلب در زمان خواب فرزندانشان، صدای برخورد و ساییدگی دندان‌های آنها را می‌شنوند. درحالی‌که در بزرگسالان، استرس به‌عنوان عامل اصلی براکسیسم شناخته می‌شود، دندان قروچه در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:

• آلرژی ها
• عوامل ژنتیکی و وراثت
• تحریکات دهانی
• ناهنجاری‌های دندانی
• آپنه خواب انسدادی (مشکلات تنفسی در خواب)

درمان دندان قروچه

اگر دندان‌ قروچه در خواب زود تشخیص داده شود، می‌توان با شناسایی علت اولیه و رفع آن، این مشکل را درمان کرد، زیرا درمان دندان‌قروچه به علت اصلی آن بستگی دارد. اما اگر این مشکل دیر تشخیص داده شود، ممکن است به‌صورت یک عادت شکل بگیرد و نیاز به درمان‌های اصلاحی داشته باشد. در ادامه به چند روش درمانی برای دندان‌قروچه اشاره می‌کنیم:

• استفاده از محافظ یا گارد دهانی: محافظ دندان قروچه نایت گارد روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و از سایش آنها به یکدیگر جلوگیری می‌کند.
• دستگاه بیوفیدبک: این دستگاه روی سر قرار می‌گیرد و با حس‌کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان‌قروچه، صدایی تولید می‌کند. این صدا از سطح کم شروع شده و به‌تدریج افزایش می‌یابد تا زمانی که فرد به توقف دندان‌قروچه هدایت شود.
• درمان علت‌های دندانی: اگر دندان‌قروچه به دلیل مشکلات خود دندان‌ها باشد، اقداماتی مانند پر کردن دندان‌ها و برطرف‌کردن ناهنجاری‌های دندانی می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. همچنین، استفاده از روکش دندان برای مواردی که دندان‌قروچه شدید باعث ساییدگی دندان‌ها شده، می‌تواند مفید باشد.
• مدیریت استرس: درصورتی‌که دندان‌قروچه ناشی از استرس باشد، دندانپزشک با ارائه مشاوره و تکنیک‌های آرام‌سازی به بیمار کمک می‌کند تا آرامش خود را حفظ کند و این عادت را کاهش دهد.
• تنظیم داروها: اگر دندان‌قروچه از عوارض مصرف برخی داروها باشد، دندانپزشک می‌تواند با مشاوره با پزشک بیمار، داروی دیگری را جایگزین کند یا روش‌هایی برای جلوگیری از این عارضه پیشنهاد دهد. به‌طورکلی، درمان دندان‌قروچه نیازمند شناسایی دقیق علت آن و انتخاب روش مناسب بر اساس این علت است.

بوتاکس و داروها برای درمان دندان قروچه در خواب

استفاده از داروها نیز یکی از روش‌های درمان دندان قروچه محسوب می‌شود. داروهای مختلفی برای درمان براکسیسم مورد آزمایش قرار گرفته‌اند، اما داده‌ها در مورد اثربخشی آنها محدود است. با این حال، شواهدی وجود دارد که برخی داروها می‌توانند در مدیریت این اختلال مؤثر باشند. شل‌کننده‌های عضلانی و تزریق بوتاکس از جمله درمان‌های موقت هستند. بوتاکس به عضله ماستر تزریق می‌شود و باعث شل شدن عضلات فک (فلج موقتی عضله) می‌شود. در نتیجه، عضله نمی‌تواند همانند قبل حرکت کرده و سفت شود. اگر دندان قروچه به دلیل دارو یا بیماری زمینه‌ای نباشد، این روش‌ها می‌توانند بسیار مؤثر باشند. اما اگر علت دندان قروچه ناشی از مصرف دارو باشد، ممکن است پزشک بتواند با تغییر دوز دارو یا جایگزینی آن، مشکل را برطرف کند.

عوامل تشدید دندان قروچه

علاوه بر دانستن دلیل دندان قروچه در خواب، باید بدانید که عواملی وجود دارند که می‌توانند این وضعیت را تشدید کنند. مصرف زیاد کافئین، با ایجاد اختلالات خواب و افزایش استرس، می‌تواند به بدتر شدن دندان‌قروچه منجر شود. همچنین، برخی داروها، به ویژه داروهای روانپزشکی، ممکن است عوارض جانبی داشته باشند که احتمال دندان‌قروچه را بالا می‌برد. علاوه بر این، محیط‌های پر استرس و تنش‌زا، و کارهایی که نیاز به تمرکز زیاد دارند، می‌توانند ریسک دندان‌قروچه را افزایش دهند.

عوارض دندان‌ قروچه در خواب چیست؟

دندان‌ قروچه می‌تواند به همراه خود عوارض جدی به وجود آورد. اولاً، فشار مداوم بر روی دندان‌ها می‌تواند منجر به سایش و آسیب دائمی شود، که این آسیب‌ها ممکن است شامل ترک خوردن و شکستن دندان‌ها باشد. ثانیاً، مشکلات لثه نیز از عوارض دیگر دندان‌قروچه هستند؛ این وضعیت می‌تواند به التهاب و بروز بیماری‌های لثه منجر شود. ثالثاً، دندان‌قروچه می‌تواند تنش و درد در عضلات فک و گردن ایجاد کند، که این امر ممکن است به سردرد، درد گوش و مشکلات مفصل فکی (تینج) منجر شود. همچنین، افرادی که دندان‌قروچه دارند، ممکن است با مشکلات خواب مواجه شوند که این مشکلات می‌تواند بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر منفی بگذارد. در نهایت، صدا و اثرات ناشی از دندان‌قروچه ممکن است به روابط اجتماعی آسیب برساند و ناراحتی‌هایی در روابط بین فردی ایجاد کند، به ویژه اگر زمینه پذیر یا خروپف کننده باشند.

کلام آخر

دندان‌ قروچه یکی از عادات دهانی مضر است که می‌تواند به‌طورجدی به ساختار دندان‌ها آسیب برساند و مشکلات متعددی برای فرد ایجاد کند. دلیل دندان قروچه در خواب میتواند تنش و نگرانی باشد یا به طور ارثی از دیگر اعضای خانواده منتقل شود.

سوالات متداول

دندان قروچه چیست و چه علائمی دارد؟
دندان قروچه، که به آن بروکسیسم نیز گفته می‌شود، حالتی است که در آن فرد به طور غیرارادی دندان‌های خود را فشار می‌دهد یا می‌ساید. این مشکل می‌تواند در زمان خواب یا بیداری رخ دهد و علائمی مانند سردرد، درد صورت، گوش درد، اختلال خواب، درد و لق شدن دندان‌ها را به دنبال داشته باشد.

علت دندان قروچه چیست و چگونه می‌توان آن را پیشگیری کرد؟
دندان قروچه ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند استرس، خشم، اضطراب، مشکلات تنفسی، ناهماهنگی دندان‌ها یا حتی برخی داروها باشد. برای پیشگیری از عوارض آن، استفاده از محافظ شبانه به عنوان یکی از روش‌های موثر توصیه می‌شود. همچنین، مدیریت استرس و مشاوره با دندانپزشک برای انتخاب مناسب‌ترین روش پیشگیری نیز مهم است.

چگونه دندان قروچه درمان می‌شود و آیا نیاز به مراجعه به پزشک است؟
درمان دندان قروچه به علت اصلی آن بستگی دارد و می‌تواند شامل استفاده از محافظ دهانی، دستگاه بیوفیدبک، مدیریت استرس و تنظیم داروها باشد. در صورت وجود مشکلات دندانی یا شدید بودن وضعیت، مراجعه به دندانپزشک برای تشخیص دقیق و انتخاب درمان مناسب ضروری است.